“Φυλακή, για τις καταλήψεις των παιδιών μας;” από την Μαριάννα Κορνάρου

H είδηση κάνει το γύρο της Ελλάδας από προχθές: Μία διευθύντρια σχολείου της Νέας Ιωνίας εγκαλεί γονείς μαθητών και τους καθιστά υπεύθυνους για την κατάληψη του σχολείου. Τους θυμίζει τεχνηέντως πως είναι νομικά υπόλογοι για τις πράξεις των ανήλικων παιδιών τους και τους παροτρύνει να τα «εποπτεύσουν για να αποφευχθούν τα χειρότερα».

«Δεν θα θέλαμε να βρεθούμε υπόλογοι απέναντι σε γονείς και ανωτέρους μας και να κατηγορηθούμε για παράβαση καθήκοντος. Κάτι τέτοιο θα μας ανάγκαζε να καταφύγουμε στη νόμιμη διαδικασία. Ο νόμος είναι σαφής: Διώκονται οι γονείς για παραμέληση ανηλίκων»αναφέρει η επίμαχη επιστολή. Φίλη και μητέρα παιδιού που φοιτά στο 6ο Λύκειο της Νέας Ιωνίας, μεταξύ σοβαρού και αστείου μου είπε: Λες να βρεθώ στη φυλακή, επειδή το παιδί μου συμμετέχει σε μία κατάληψη σχολείου;

Η απάντηση είναι θεωρητικά«όχι». Το κράτος όση ανεπάρκεια επιδεικνύει στηβελτίωση της Παιδείας, επιδεικνύει και στο σύστημα εγκλεισμού και σωφρονισμού. Το ανησυχητικό όμως στην είδηση της περιβόητης επιστολής είναι ο τρόπος που άρχισαν να λειτουργούν οι «κοινωνικοί αυτοματισμοί» και σε επίπεδο εκπαίδευσης.

Και εξηγούμαι: Ο «κοινωνικός αυτοματισμός» είναι μία σχετικά νεόκοπη μορφή αφοπλισμού και εξουδετέρωσης της όποιας κοινωνικής αγανάκτησης σε βάρος εξουσιών. Για παράδειγμα: κλείνουν οι αγρότες ένα δρόμο και καταφέρονται εναντίον τους άνθρωποι που εμποδίζονται να φτάσουν στους προορισμούς τους. Έτσι το όποιο αίτημα της κινητοποίησης περνά σε δεύτερη μοίρα και προτάσσεται μόνο η παρακώληση των συγκοινωνιών. Και (το ακόμη καλύτερο) η υπόθεση διχάζει και εν τέλει εκτονώνεται στα δελτία ειδήσεων ή στα καφενεία, χωρίς να υπάρχει πολιτικό κόστος.

Ας δούμε όμως πως λειτουργεί ο κοινωνικός αυτοματισμός στην συγκεκριμένη περίπτωση: Όταν πρωτοδιάβασα την επιστολή της Διευθύντριας του σχολείου εξοργίστηκα με τον τρόπο που μετακυλά την ευθύνη της κατάληψης σε γονείς μαθητών. Κι έπειτα –όπως ήταν αναμενόμενο- ταυτίστηκα με τους δύο ρόλους που μου αναλογούν σ’ αυτή την υπόθεση: του γονέα και του παιδιού.

Ως γονιός, θύμωσα γιατί το κράτος μου κουνάει μονίμως το δάκτυλο για την ευθύνη του παιδιού μου, αγνοώντας σκόπιμα πως το μεγαλώνω με τους φρενήρεις ρυθμούς, που επιβάλλει η καθημερινότητα. Έτσι, πληρώνω ασθμαίνοντας δεξιότητες, φροντιστήρια, εκπαιδευτήρια, εσχάτως και Πανεπιστήμια, που μοιάζουν μονόδρομος για το μέλλον του. Το αβέβαιο μέλλον του, που μου κοστίζει κόπο, χρόνο και ζωή. «Νομίσματα» ανεκτίμητα που καμία πολιτική εξουσία των τελευταίων ετών δεν τους απέδωσε ένα μετρήσιμο και σαφές αντάλλαγμα.

Ως παιδί, που ασφαλώς κάποτε υπήρξα, δεν μπορώ να μη θυμηθώ τις δικές μου καταλήψεις στο σχολείο. Η γενιά της μεταπολίτευσης αναζητούσε το μερίδιό της στις επαναστάσεις και τα σχολεία ήταν οι πρώτες θερμοκοιτίδες τους. Μόνο που τότε γονείς και εκπαιδευτικοί είχαν ακόμη «φρέσκα» τα γεγονότα του Πολυτεχνείου και η νεολαία συντηρούσε διαφορετική αίγλη στα μάτια τους.

Ο τρίτος ρόλος, με τον οποίο αδυνατώ να ταυτιστώ (γιατί δεν μου είναι οικείος) είναι αυτός της εκπαιδευτικού, που συνέταξε την επιστολή. Η εύκολη λύση είναι να της θυμώσω. Ως δημοσιογράφος ωστόσο, έμαθα να αναζητώ το κίνητρο πίσω από κάθε είδηση. Τι ωθεί λοιπόν, τον άνθρωπο, που του εμπιστεύομαι την εκπαίδευση του παιδιού μου (και είναι λογικά συνυπεύθυνος) να στρέφεται εναντίον μου; Ο φόβος του πως θα κατηγορηθεί για «παράβαση καθήκοντος» (όπως αναφέρει η επιστολή). Και προκειμένου να κατηγορηθεί ο εκπαιδευτικός, μεταφέρει την ευθύνη στον γονέα. Να πως λειτουργεί ο κοινωνικός αυτοματισμός. Βέβαια, δεν λειτούργησαν με τον ίδιο τρόπο όλοι οι εκπαιδευτικοί, γι αυτό η διευθύντρια του σχολείου της Νέας Ιωνίας έγινε είδηση. Κάπως έτσι όμως η κουβέντα ανοίγει, τα στρατόπεδα μοιράζονται και η ουσία (μαζί με την πραγματική ευθύνη) χάνεται.

Αλλά ας αφήσουμε τους αυτοματισμούς κι ας μπούμεστην ουσία του θέματος:Πόσο ικανοποιητικό είναι πράγματι το ελληνικό σχολείο; Κι ας μη ρωτήσουμε τους τρεις πυλώνες που το στηρίζουν (εκπαιδευτικούς, γονείς και μαθητές) ούτε την εκάστοτε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας, που έχει την ευθύνη του. Ας δούμε τη γνώμη ενός «ανεξάρτητου παρατηρητή», που μετρά διεθνώς την αποτελεσματικότητα της εκπαίδευσης πολλών ανεπτυγμένων και μη χωρών. Πρόκειται για το πρόγραμμα αξιολόγησης μαθητών PISA (ProgrammeforInternationalStudentAssessment)όπου η Ελλάδα μένει κάθε χρόνο …μετεξεταστέα.Ο δείκτης αξιολογεί το αν και κατά πόσο μαθητές από 79 χώρες του κόσμου αποκτούν στη σχολική τους πορεία γνώσεις και ικανότητες, για να συμμετάσχουν αποτελεσματικά στις σύγχρονες κοινωνίες και να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες της εποχής.Η χώρα μας συμμετέχει από το 2000 στο πρόγραμμα και η κατάταξή της βαίνει σταθερά μειούμενη.

Από την άλλη πλευρά η «αιμορραγία εγκεφάλων» (το περίφημο πια braindrain) απογυμνώνει τα τελευταία χρόνια τις δομές της χώρας. Επιστήμονες, που κόστισαν κόπο και χρήμα στην ελληνική οικογένεια, ξενιτεύονται για να προσφέρουν γνώσεις και υπηρεσίες σε ξένα κράτη ενώ την ίδια ώρα τα εγχώρια νοσοκομεία δε βρίσκουν γιατρούς και οι επιχειρήσεις εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό. Έτσι, το σύγχρονο ελληνικό θαύμα της ανάπτυξης, όλο και αναστέλλεται.

Αυτή είναι η ουσία και όσοι εκπαιδευτικοί κι αν κατηγορηθούν για παράβαση καθήκοντος, όσοι γονείς κι αν τιμωρηθούν για παραμέληση ανηλίκων στην κατάληψη και όσα παιδιά κι αν μαλώσουμε επειδή δεν τους αρέσει η Παιδεία που παίρνουν, αυτή η πραγματικότητα δεν θα αλλάξει.

Η Παιδεία είναι το κεφαλαιώδες στοίχημα της ανάπτυξης κάθε λαού.
Αν θέλουμε πραγματική προοπτική ως χώρα, εκεί πρέπει να επενδύσουμε.
Και την ευθύνη αυτής της επιλογής φέρει αποκλειστικά (και διαχρονικά) το πολιτικό σύστημα.

Μαριάννα Κορνάρου

Κάντε ένα σχόλιο

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ