Όλο αυτό το χρονικό διάστημα βιώσαμε οι περισσότεροι μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Οι νεώτεροι πήραν μια μικρή γεύση των δύσκολων εποχών που πέρασαν οι προηγούμενες γενιές με πολέμους, καταστροφές και ξεριζωμούς. Σπίτια που διαλύθηκαν, άνθρωποι που χάθηκαν, πείνα, φόβος και βία δίχως όρια, οικονομική καταστροφή. Αυτά έζησαν οι παλιοί. Βλέπετε μήπως κάποια σύγκριση με τη σημερινή κατάσταση; Εγώ θα έλεγα, σε σύγκριση με τις τότε εποχές βιώσαμε μόνο μια εικόνα. Ναι, ζήσαμε έναν μικρό πόλεμο, τον πόλεμο της γενιάς μας. Είχε και έχει φόβο, θύματα και θα έχει και μια οικονομική ύφεση, αγνώστων διαστάσεων που πολλοί θα πονέσουμε. Άλλωστε ήδη ο περισσότερος κόσμος είναι στριμωγμένος, με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους να πλήττονται και τα όνειρά τους να περιορίζονται ή να κατεδαφίζονται κάτω από το λουκέτο και την ανεργία. Αυτή η κρίση χτυπάει σαφέστατα τους πιο ευάλωτους όχι όλους το ίδιο. Θα είμαι επίσης λίγο επιφυλακτικός με τα παραλειπόμενα της πανδημίας. Θα εμπιστευτώ τους επιστήμονες ,αλλά έχω ερωτήματα… Ας είναι δεν ξέρουμε την πραγματική αιτία της πανδημίας ούτε πως κάποιοι την αξιοποιούν για σκοπούς αλλότριους προς το συμφέρον μας.
Ας δούμε όμως τι γνωρίζουμε και το πιο σημαντικό τι διδαχτήκαμε.
Κατ’ αρχήν μάθαμε την αξία του σπιτιού μας, μιλήσαμε με τον εαυτό μας, βιώσαμε τις οικογένειές μας σε μια φάση που η σπιτική ζωή είχε απαξιωθεί, ο χρόνος για αυτογνωσία ανύπαρκτος και οι σχέσεις με τους δικούς μας ανθρώπους, με την οικογένειά μας αγχωτικές. Όσοι δεν εργαζόντουσαν είχαν περισσότερο ελεύθερο χρόνο να ασχοληθούν με πράγματα που τους αρέσουν, να δοκιμάσουν καινούριες εμπειρίες. Κάναμε οικονομία, αποφύγαμε τις σπατάλες, αυτοπειθαρχήσαμε, ζήσαμε με τα περισσότερο απαραίτητα. Η καραντίνα απογύμνωσε καταστάσεις και μας ανάγκασε να δούμε κάπως αλλιώς την πραγματικότητα. Νέοι ήρωες μπήκαν στη ζωή μας, οι γιατροί και το νοσηλευτικό προσωπικό, οι εργαζόμενοι στις κοινωνικές υπηρεσίες, στα super markets,οι ντελιβεράδες και τόσοι άλλοι.
Στη συνέχεια αντιμετωπίσαμε τον φόβο στην καθημερινότητά μας, οσμιστήκαμε την αύρα του θανάτου, φιλοσοφήσαμε για τα πραγματικά και σημαντικά της ζωής μας, κάποιοι νιώσαμε πόσο περαστικοί είμαστε σ’ αυτή τη ζωή και πόσα απρόοπτα μπορούν να συμβούν ανατρέποντας βεβαιότητες. Με αυτή την έννοια καταλαβαίνω ότι αυτός ο φόβος και το συσσωρευμένο άγχος κάπως πρέπει να εκτονωθούν. Σε κάποιους λειτουργούν οι φιλίες, σε άλλους ο ψυχολόγος ή το θρησκευτικό συναίσθημα. Είμαι απ’ αυτούς που κατσάδιασαν συμπολίτες μου που έτρεχαν στις εκκλησίες Μ.Εβδομάδα παρά τις απαγορεύσεις. Είδα ανοικτούς ναούς και ιερείς να μην συμμορφώνονται. Υποστηρίζω ότι κάποιος που πιστεύει στο «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών» μπορεί να περιμένει για 1, 5 μήνα να μην στριμωχθεί στις εκκλησίες, να βιώσει την πίστη του από απόσταση. Από την άλλη καταλαβαίνω την ψυχική ανάταση που προσφέρει στους πραγματικά πιστούς το θρησκευτικό συναίσθημα και η επαφή με τις εκκλησίες, αλλά η ελεύθερη είσοδος ήταν επικίνδυνη.
Καταλάβαμε πιστεύω ότι ζούμε σ’ ένα παγκόσμιο χωριό όπου τα πάντα αλληλεπιδρούν με τα πάντα. Ότι συμβαίνει στον κόσμο σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και οικονομικής ζωής, μας αγγίζουν όλους. Η υγεία του πλανήτη πάει με την υγεία όλων μας και η περιφρόνηση που δείχνουμε στον συνάνθρωπο, στη μάνα Γη, στο ζωικό και φυτικό βασίλειο, στρέφεται εναντίον μας. Ο άνθρωπος δεν εξουσιάζει τη γη, είναι ένας διαχειριστής. Η αλληλεγγύη, το ενδιαφέρον για τον συνάνθρωπο, επέστρεψαν με μια καινούρια ορμή. Στο επίκεντρο της ζωής μας μπήκε η ανάγκη για ένα ικανό δημόσιο σύστημα υγείας, για κοινωνικές δομές που θα υποστηρίζουν τον αδύναμο. Η κοινωνία των ισχυρών αμφισβητήθηκε με ένα νέο τρόπο, η δήθεν ελεύθερη αγορά αποδομήθηκε ως έννοια και η προοπτική μιας αρμονικότερης συνύπαρξης Κράτους και Αγοράς έγινε πιο εφικτή. Το κεϋνσιανό μοντέλο της Οικονομίας πάνω που είχε σχεδόν εξαφανιστεί κάτω από την επέλαση του αδηφάγου νεοφιλελευθερισμού, τώρα επιστρέφει και το Κράτος βάζει γερά το χέρι στην τσέπη για να στηρίξει την Κοινωνία και βεβαίως την Οικονομία, χωρίς να υιοθετεί τον γηραιό κρατισμό. Οι ανάγκες πολλές για την επόμενη μετά κορωναϊό ημέρα και είμαι απ’ αυτούς που βλέπω θετικά τα μέτρα για την Οικονομία, αλλά πολύ λίγα προς το παρόν για να αντιμετωπίσουν την επερχόμενη ύφεση.
Μάθαμε επίσης τη σημασία των νέων τεχνολογιών. Όλο και περισσότεροι αντιλήφθηκαν το ρόλο του διαδικτύου και των σύγχρονων τεχνολογικών εφαρμογών. Η επικοινωνία, η εκπαίδευση, η ψυχαγωγία, η δημόσια διοίκηση, αποκτούν νέους τρόπους έκφρασης. Οι μεγαλύτερες ηλικίες θα πρέπει πλέον να εξοικειωθούν, έστω για να πάνε στις τράπεζες, οι νεότεροι να δοκιμάσουν εκπαιδευτικά εργαλεία και τρόποι απόκτησης γνώσης που προσφέρει η τεχνολογία πάντα όμως συμπληρωματικά με την δια ζώσης εκπαίδευση.
Αυτά και πολλά άλλα μάθαμε αυτή την περίοδο κι αν δεν υπήρχε αυτός ο φόβος και οι θάνατοι η καραντίνα εμπεριέχει κάποιο ρομαντισμό. Με την σταδιακή επιστροφή μας στην καθημερινότητα πάλι θα μπούμε στον χορό της καθημερινότητας. Ας τον εμπλουτίσουμε τουλάχιστον με τις εμπειρίες που συλλέξαμε.
