ΤΟ ΕΚΠΛΗΚΤΙΚΟ ΔΙΤΟΜΟ ΕΡΓΟ: «Η ΠΡΟΚΥΜΑΙΑ ΤΗΣ ΣΜΥΡΝΗΣ» ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΤΗΚΕ ΣΕ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΣΜΥΡΝΑΙΩΝ
Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την απόβαση του ελληνικού στρατού στη Σμύρνη (2 Μαΐου 1919-2 Μαΐου 2019), η Ένωση Σμυρναίων πραγματοποίησε την Τετάρτη (17/4), στην αίθουσα εκδηλώσεων-Βιβλιοθήκη της Ενώσεως, μία εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εκδήλωση, που περιελάμβανε την παρουσίαση του πραγματικά εκπληκτικού και άκρως σημαντικού δίτομου έργου των κ.κ. Γιώργου Πουλημένου και Αχιλλέα Χατζηκωνσταντίνου: «Η Προκυμαία της Σμύρνης – Ανιχνεύοντας ένα σύμβολο προόδου και μεγαλείου», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «ΚΑΠΟΝ».
Ο κ. ΑΡΧΟΝΤΑΚΗΣ
Προλογίζοντας την εκδήλωση, ο Πρόεδρος της Ένωσης Σμυρναίων, κ. Γεώργιος Αρχοντάκης, είπε πως: «πρώτον το έργο αναφέρεται στην πιο τυπική αλλά και ουσιαστική πλευρά της Σμύρνης, δηλαδή στην προκυμαία. Δεύτερον, ο ένας από τους δύο συγγραφείς, ο κ. Αχιλλέας Χατζηκωνσταντίνου, είναι μέλος μας, και βάλαμε κι εμείς ένα μικρό λιθαράκι από το αρχειακό υλικό μας, το οποίο προσφέραμε στους συγγραφείς.».
Συνεχίζοντας, ο κ. Αρχοντάκης ανέφερε πως: «Σε λίγες μέρες συμπληρώνονται εκατό χρόνια από τότε, όταν το υπερωκεάνιο «Πατρίς» πλευρίζει στην προκυμαία, την πλημμυρισμένη από κόσμο, που παραληρεί από χαρά, η Σμύρνη υποδέχεται τον ελληνικό στρατό, που με εντολή των μεγάλων δυνάμεων φτάνει στην πρωτεύουσα της Ιωνίας για να εξασφαλίσει την τάξη, καθώς ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος έχει πια τελειώσει. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία έχει διαλυθεί και οι νικήτριες δυνάμεις αποφασίζουν να διατηρήσουν την ηρεμία και τη γαλήνη σε ένα περιβάλλον πολυεθνικό, πολυπολιτιμικό και αναμφισβήτητα έκρυθμο. Οι ελευθερωτές παρελαύνουν στην προκυμαία και οι Σμυρνιοπούλες τους ραίνουν με ροδοπέταλα και τους ραντίζουν με ανθόνερο. Από αυτή την προκυμαία, το περίφημο «Κε» για τους γαλλομαθείς Σμυρνιούς, επέλεξαν να μελετήσουν από όλες τις απόψεις δυο νέοι άνθρωποι, που έβαλαν σκοπό της ζωής τους να ξεπεράσουν τις ανυπέρβλητες δυσκολίες του χρόνου και της καταστροφής και να ξαναζωντανέψουν τα κτίσματά της, τους χώρους της διασκέδασης και της δουλειάς τους, τις λέσχες και τις οικονομικές δραστηριότητές τους. Είναι ο κ. Γιώργος Πουλημένος και ο κ. Αχιλλέας Χατζηκωνσταντίνου, με τη συμπαράσταση και την οικονομική κάλυψη των εκδόσεων «ΚΑΠΟΝ». Σήμερα έχουμε μαζί μας την κ. Ραχήλ Μισδραχή-Καπόν, την οποία ειδικά ευχαριστούμε για τη βοήθειά της στην έκδοση, όπως και του κ. Μωυσή Καπόν, που προκάλεσε όχι μόνο τα πιο ευνοϊκά σχόλια, αλλά μια πραγματική έκπληξη για την αναπαράσταση ενός ολόκληρου κόσμου, που καταστράφηκε τελείως.» και ολοκλήρωσε επισημαίνοντας πως: «Το άλλο στοιχείο, που πρέπει να επισημάνουμε, είναι ότι αυτή η προκυμαία έγινε το σήμα κατατεθέν για τη Σμύρνη, αλλά ήτανε και ουσιαστικά το επίνειο της περιοχής, που είχε πάρα πολύ τεράστια αξία. Όταν έγινε ένας καταστροφικός σεισμός το 1688 και η Σμύρνη βρέθηκε σχεδόν κατεστραμμένη, καταστράφηκε το λιμάνι. Και οι σκέψεις των Ευρωπαίων, που είχαν αναπτύξει ήδη από τότε, και πιο παλιά ακόμα με τις διομολογήσεις, ένα σημαντικότατο εμπόριο, ήταν να μετακινηθεί ο χώρος της υποδοχής των πλοίων κάπου κοντά. Αυτό, όμως, και αυτό είναι το σημαντικό, δεν το προέβλεπαν οι διομολογήσεις. Μόνο το λιμάνι της Σμύρνης, γιατί η Σμύρνη ήταν το πέρασμα, ήταν στον «δρόμο του μεταξιού», ήταν στον δρόμο που από την Ανατολή έφταναν στη Δύση τα προϊόντα μέσω της Σμύρνης. Κι αυτό ήταν το πιο σημαντικό. Το λιμάνι κατασκευάστηκε ταχύτατα και η Σμύρνη ξαναπήρε πάλι τους ρυθμούς της.».
Η κ. ΜΙΣΔΡΑΧΗ-ΚΑΠΟΝ
Ακολούθως, απευθύνοντας έναν σύντομο χαιρετισμό στην εκδήλωση, η κ. Ραχήλ Μισδραχή-Καπόν ανέφερε πως: «Το «Κε», όπως έμεινε γνωστή η μήκους τριών και πλέον χιλιομέτρων προκυμαία της Σμύρνης, στον μισό αιώνα της ζωής του, από το 1875 έως το μοιραίο 1922, με το πλήθος των μεγάρων του, των ξενοδοχείων, θεάτρων, καφενείων, εμπορικών και διοικητικών κτηρίων, αποτελούσε το σύμβολο της δυναμικότητας, ευμάρειας και εξωστρέφειας της μητρόπολης του Μικρασιατικού Ελληνισμού και της πολυπολιτισμικής κοινωνίας της. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν η ίδια η ψυχή της πόλης. Δυστυχώς, η δραματική μεταβολή της Ιστορίας έφερε το Κε στο επίκεντρο των γεγονότων του «μαύρου Σεπτέμβρη» του 1922 με την πυρπόληση της Σμύρνης και την απέλπιδα προσπάθεια διαφυγής των Ελλήνων και Αρμένιων κατοίκων της».
Ο κ. ΧΑΤΖΗΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Αμέσως μετά, ο Γεωλόγος/Γεωγράφος και συγγραφέας κ. Αχιλλέας Χατζηκωνσταντίνου (ένας εκ των συγγραφέων του σπουδαίου αυτού έργου, καθώς ο έτερος συγγραφέας και Προγραμματιστής Η/Υ κ. Γιώργος Πουλημένος απουσίαζε για προσωπικούς λόγους), είπε «Το νήμα που προσπαθήσαμε να πιάσουμε αφορά τη Σμυρνογραφία, δηλαδή την καταγραφή οποιουδήποτε στοιχείου και πτυχής του βίου της πόλης αυτής, για να μπορέσει να την καταλάβει κάποιος, να την κατανοήσει. Η αρχή, όμως, είναι πάντα η τοπογραφία, η γεωγραφία. Άρα, στην παρουσίαση που ετοίμασα θα προσπαθήσω να σας ξεναγήσω να περπατήσουμε μαζί αυτή την πόλη, να την ξαναθυμηθούμε.», παρουσίασε εξαιρετικά ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικές με τα γεωγραφικά, πληθυσμιακά και ιστορικά στοιχεία της Σμύρνης και στη συνέχεια αναφέρθηκε λεπτομερώς στο λιμάνι, στην προκυμαία και στα κτήριά της με τη βοήθεια σπάνιου αρχειακού φωτογραφικού υλικού, προσφέροντας μια πλήρη εικόνα τους στο ακροατήριο.
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Σε ό,τι αφορά στην πολυτελή έκδοση, τύπου λευκώματος με πάρα πολλές σπάνιες φωτογραφίες και εμπεριστατωμένα σχόλια επ’ αυτών, μπορούμε να πούμε πως παρουσιάζεται με επιστημονικό ερευνητικό και συγγραφικό τρόπο η θρυλική προκυμαία της Σμύρνης ως ένα ενιαίο αρχιτεκτονικό, τοπογραφικό και ιστορικό σύνολο, χωρισμένο, ωστόσο, σε μεγάλες ενότητες, που διαφέρουν αρκετά μεταξύ τους. Με τη βοήθεια εμπορικών οδηγών, εφημερίδων της εποχής εκείνης, ασφαλιστικών χαρτών, πλήθους φωτογραφιών και, κυρίως, με μακροχρόνιες επιτόπιες έρευνες και μαρτυρίες ατόμων που έζησαν την καθημερινότητα της Σμύρνης, οι συγγραφείς κατορθώνουν με μοναδικό τρόπο, την ανασύσταση -σχεδόν πλήρως- της τοπογραφίας και της ιστορίας μεγάλου μέρους της επιχειρηματικής ζωής της Σμύρνης του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα και μέχρι το 1922. Ο πρώτος τόμος περιλαμβάνει πληροφορίες και πλούσιο φωτογραφικό υλικό για το οικιστικό και κοσμικό τμήμα της προκυμαίας της Σμύρνης, ενώ ο δεύτερος τόμος με παρόμοιο τρόπο αναφέρεται στο εμπορικό και διοικητικό τμήμα της, επιτυγχάνοντας την ανάδειξη και την κατανόηση από τον αναγνώστη της οριστικά χαμένης «χρυσής εποχής» της Σμύρνης.
Τέλος, οφείλουμε να σημειώσουμε πως την εκδήλωση παρακολούθησε μεταξύ άλλων και ο Πρόεδρος του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ. Νέας Ιωνίας, κ. Λουκάς Χριστοδούλου, ο οποίος υπήρξε ένας εξ αυτών που παραχώρησαν αφιλοκερδώς αρχειακό υλικό στους συγγραφείς, τόσο από το προσωπικό του αρχείο, όσο και από το αρχείο του ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ..
Παναγιώτα Σούγια
