Ο Κώστας Χαλέμος με επισκέφθηκε πρόσφατα στα γραφεία της εφημερίδας μας και μου πρόσφερε το τελευταίο του βιβλίο τον «Tαύρο του Μάντσεστερ». Στην αφιέρωσή του με αποκαλεί φίλο και συνάδελφο και αυτοί οι χαρακτηρισμοί του αποτελούν τιμή για μένα. Τον Κώστα τον θεωρώ με τη σειρά μου φίλο όχι με την έννοια της παρέας, αλλά γιατί μοιραζόμαστε το ίδιο πάθος για την πόλη μας, τη Νέα Ιωνία. Ένα πάθος που ο συμπολίτης Κώστας υπηρετεί μ’ ένα μοναδικό τρόπο μέσα από τα 5 εξαιρετικά βιβλία του τα οποία τα θεωρώ πολύτιμα, ένα απόκτημα για κάθε Ιωνιώτη και Ιωνιώτισσα που βαθιά στην καρδιά του/ης κατοικοεδρεύει η αγαπημένη μας πόλη.
Ο Kώστας Χαλέμος απαντά στις ερωτήσεις μας για τον «Tαύρο του Μάντσεστερ» και μεταξύ άλλων μας λέει ότι «είναι ένα βιβλίο για την ιστορία μισού και πλέον αιώνα της πόλης που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε». Θεωρώ ότι διαβάζοντας τις σελίδες του ο αναγνώστης ακούει τον απόηχο των αργαλειών, ζει την ατμόσφαιρα της εποχής, βλέπει τα πρόσωπα των εργατών, αυτών που κάθε πρωί ξεχύνονταν στους δρόμους της πόλης μας, ένα ανθρώπινο παραγωγικό ποτάμι στις πάμπολλες κλωστοϋφαντουργίες της εποχής που δικαίως έδωσε στη Ν.Ιωνία τον χαρακτηρισμό «Μάντσεστερ της Ελλάδος». Ένα βιβλίο που αξίζει να το διαβάσετε.
Βασίλης Μαγκαναδέλλης – εκδότης ΙΟΝΙΑΝΕΤ.gr
Η συνέντευξη έχει ως εξής:
Αγαπητέ Κώστα, ποιο ήταν το κίνητρό σου για να γράψεις τον «Tαύρο του Μάντσεστερ»;
Το θέμα, όπως ξέρετε, είναι η Κλωστοϋφαντουργία Μουταλάσκη, που λειτούργησε από το 1927 μέχρι το 1992 στη Νέα Ιωνία, δίνοντας ψωμί σε χιλιάδες συμπολίτες μας.
Όμως αυτό δεν είναι απλά ένα βιβλίο για την ιστορία ενός εργοστασίου ή έστω για την εξέλιξη της κλωστοϋφαντουργίας στη χώρα μας. Μοιάζει με ημερολόγιο όπου είναι καταγεγραμμένη η ιστορία των ανθρώπων που το έφτιαξαν, το δούλεψαν και το… έκλαψαν. Κι ακόμη είναι ένα βιβλίο για την ιστορία μισού και πλέον αιώνα της πόλης που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε.
Όσο για ερεθίσματα, είχα πολλά. Η γιαγιά μου ήταν υφάντρα. Τριάντα χρόνια στη «Μουταλάσκη». Τα μαλλιά της ασπρίσανε δυο φορές. Μια από το μπαμπάκι και μια από τα χρόνια. Στη μνήμη της είναι αφιερωμένο το βιβλίο.
Πόσο χρονικό διάστημα αφιέρωσες για τη συγγραφή του;
Σχεδόν τρία χρόνια. Λόγω της καθημερινής μου ενασχόλησης με τη δημοσιογραφία, χρόνος πολύς δεν περίσσευε. Από την άλλη, η έρευνα, η συλλογή στοιχείων και μαρτυριών, η διασταύρωσή τους, όλα αυτά παίρνουν πάντα πολύ χρόνο. Και επιπροσθέτως, η προσέγγιση των πηγών έγινε πιο δύσκολή τους τελευταίους μήνες, λόγω των περιορισμών εξαιτίας του κορονοϊού. Η έκδοση του βιβλίου μέσα σε αυτές τις συνθήκες ήταν μια επικίνδυνη αποστολή. Από την άλλη, ένιωθα ηθική υποχρέωση απέναντι σε ανθρώπους που μου εμπιστεύτηκαν τις αναμνήσεις τους, να το ολοκληρώσω έγκαιρα…
Ποιες δυσκολίες συνάντησες για τη συλλογή του υλικού σου;
Όσο πιο μακριά πας πίσω στο χρόνο, τόσο πιο δύσκολη γίνεται η συλλογή του υλικού. Και η ιστορία της «Μουταλάσκη» ξεκίνησε το 1927. Πριν από 100 σχεδόν χρόνια. Οι πρωταγωνιστές της είχαν φύγει εδώ και πολύ καιρό από τη ζωή. Ευτυχώς κάποιοι άφησαν πίσω τους γραπτά κείμενα, όπως ο Κωνσταντίνος Καϊσερλόγλου, που δούλεψε στο εργοστάσιο από την ίδρυσή του μέχρι το 1978. Σημαντική ήταν επίσης η βοήθεια που μου έδωσαν οι απόγονοι της οικογένειας Σινιόσογλου. Ακόμη πλούσιο υλικό βρήκα στο αρχείο του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς, στον Ταύρο. Βέβαια, η ταξινόμηση και η ένταξη των πληροφοριών στο βιβλίο είχαν κι αυτές τις δυσκολίες τους.
Όταν ολοκληρώθηκε η συγγραφή του βιβλίου σου, τι συναισθήματα είχες αποκομίσει;
Η συγγραφή είναι ένα ταξίδι. Κι όπως λέει ο ποιητής, «σημασία έχει το ταξίδι, όχι ο προορισμός». Κάνοντας την έρευνα και γράφοντας αυτό το βιβλίο, «ταξίδεψα» μακριά και επί πολύ καιρό. Κουράστηκα σωματικά, ψυχικά και διανοητικά. Αλλά κάθε φορά που τέλειωνα ένα κεφάλαιο, η ικανοποίηση ήταν τέτοια, που σκέπαζε όλα τα άλλα. Το βράδυ που έβαλα την τελευταία τελεία στο κείμενο, δεν κοιμήθηκα από την έξαψη. Επειδή αξιώθηκα και τα δυο, τολμώ να πω ότι η συγγραφή ενός βιβλίου, προσφέρει στο συγγραφέα τη χαρά, που δίνει σε ένα πατέρα η γέννηση ενός παιδιού.
Βλέποντας τη σημερινή Ν. Ιωνία, βρίσκεις σημεία που θα έπρεπε να νοσταλγήσουμε για εποχές που περιγράφεις στο βιβλίο σου;
Αν και ήταν όλες δύσκολες εποχές γεμάτες προσφυγιά, πόλεμο, πείνα, διώξεις, θάνατο, οι άνθρωποι ήταν πιο κοντά ο ένας στον άλλο. Ιδιαίτερα στη «Μουταλάσκη» η σχέση εργαζομένων-ιδιοκτητών, που τύγχαναν όλοι από τα μέρη της Ανατολής, βασιζόταν στην αλληλοεκτίμηση που έτρεφε ο ένας για τον άλλο. Μίλησα με πολλούς εργάτες, δεν βρέθηκε ένας να πει κακή κουβέντα για τα αφεντικά. Οι παππούδες είχαν να λένε στα παιδιά τους και στα εγγόνια τους ότι στη μεγάλη πείνα της κατοχής, επιβίωσαν χάρις στα συσσίτια του εργοστασίου.
Από το 2012 έχεις συγγράψει 5 βιβλία, όλα εξαιρετικά, εμπνευσμένα από την ιστορική διαδρομή της πόλης μας. Ποιό μήνυμα θέλεις να περάσεις μέσα από τα βιβλία σου σε παλαιούς και νέους κάτοικους της Ν. Ιωνίας;
Ούτε στέλνω, ούτε περνάω μηνύματα… Σκοπός μου είναι να φωτίσω αυτή τη διαδρομή, να ζωντανέψω παλιές εποχές, να προβάλω σημαντικά γεγονότα και να μνημονεύσω απλούς ανθρώπους γιατί όπως λέει ο Έρι Ντε Λούκα στο βιβλίο του, Το βάρος της πεταλούδας, «ο άνθρωπος είναι αυτό που έχει διαπράξει. Αν λησμονήσει, είναι ένα ποτήρι αναποδογυρισμένο, άδειο κλειστό».
Πότε σκοπεύεις να εκδώσεις το β’ μέρος του βιβλίου σου, «Ο ταύρος του Μάντσεστερ»;
Αυτό δεν μπορώ να το προσδιορίσω χρονικά. Θα εξαρτηθεί κυρίως από το πότε θα βρω τον χρόνο για τη συγγραφή και από το πότε θα συγκεντρώσω τα χρήματα που απαιτούνται για την έκδοση. Καθώς όλα μου τα βιβλία είναι – από επιλογή – αυτοεκδόσεις, χρειάζεται πολλή σκέψη πριν από κάθε βήμα… Πάντως, όπως γράφω και στον πρόλογο του βιβλίου, «υπόσχομαι αναγνώστη ότι η μέρα που θα ξαναβρεθούμε να μην είναι πολύ μακριά»…
Βιογραφικά στοιχεία:
Ο Κώστας Χαλέμος γεννήθηκε το 1961 στην Αθήνα. Ξεκίνησε στη δημοσιογραφία το 1980 και στην 40ετή θητεία του εργάστηκε σε εφημερίδες, ιστοσελίδες, περιοδικά και ραδιόφωνα. Εμπνευστής και διαχειριστής της ιστοσελίδας kalogrezart.gr. Έκανε την πρώτη του συγγραφική απόπειρα το 2012 με “Tο ταξίδι του Ίκαρου”. Ο “Ταύρος του Μάντσεστερ” είναι το πέμπτο βιβλίο του, μετά το “Βάρδα Βουλιαμέντο” (2014), το “Σαν πουλιά τα τουφεκάν” (2015) και “Το Νο 32730” (2017).
