Με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από την έναρξη της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου οι Εκδόσεις «Ψυχογιός» παρουσίασαν τη συλλεκτική σκληρόδετη αριθμημένη έκδοση περιορισμένων εντύπων του ιστορικού μυθιστορήματος του συγγραφέα κ. Γιάννη Καλπούζου, με τίτλο: «Σέρρα – Η Ψυχή του Πόντου», σε μια όμορφη εκδήλωση λόγου και μουσικής, που πραγματοποιήθηκε στον χώρο εκδηλώσεων του βιβλιοπωλείου «ΙΑΝΟΣ», στο κέντρο της Αθήνας.
Ο κ. ΚΑΛΠΟΥΖΟΣ
Την εκδήλωση προλόγισε και στη συνέχεια συντόνισε ο δημοσιογράφος κ. Νίκος Θρασυβούλου, ακολούθως παρουσιάστηκε ο χορός Σέρρα και αμέσως μετά τον λόγο έλαβε ο συγγραφέας, κ. Γιάννης Καλπούζος, λέγοντας χαρακτηριστικά πως: «Αυτός είναι ο ποντιακός χορός σέρρα, από τον οποίο προέρχεται και ο τίτλος του βιβλίου. Στις κινήσεις του αντανακλά ό,τι συνθέτει και η ζωή του χορευτή, αλλά με έναν τρόπο και όσα περιέχονται στο μυθιστόρημα «Σέρρα». Ξεκινά το 1915, ενόσω μαίνεται ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Οι περισσότεροι άντρες του ελληνισμού του Πόντου στενάζουν στα τάγματα εργασίας, ενώ οι χωροφύλακες καταδιώκουν τους δραπέτες και τους φυγόστρατους, και επιβάλλουν σκληρά αντίποινα στους συγγενείς τους. Εν όψει του εκτοπισμού και των σφαγών των Αρμενίων μια 15χρονη Αρμενοπούλα καταφεύγει στο σπίτι ενός αγνώστου, η δεύτερη κοπέλα, η Φιλάνθη, είναι από την Ορντού ή Κοτύωρα, προετοιμάζεται για τον γάμο της, και το τρίτο κεντρικό πρόσωπο στη μυθοπλασία του «Σέρρα», ο Γαληνός Φιλονίδης, που ζει στην Τραπεζούντα, είναι απόφοιτος του «Φροντιστηρίου», του λαμπρότερου Εκπαιδευτικού Ιδρύματος του Πόντου, φιλόλογος και σπουδασμένος στην Αθήνα. Οι Τούρκοι εκτελούν όποιον κρύβει Αρμενίους. Ένας θηριώδης χωροφύλακας βρίσκεται συνεχώς στα ίχνη της μικρής Αρμενοπούλας και γίνεται ο «κακός δαίμονας» για τον Γαληνό Φιλονίδη. Και ένας Ρωμιός καταδότης παρέχει πληροφορίες. Στη μυθοπλασία εμπλέκονται και Ρώσοι και Τούρκοι κατάσκοποι, και άλλα πρόσωπα. Ο Γαληνός διχάζεται ανάμεσα σ’ αυτές τις δυο γυναίκες. Θα δείτε πού θα οδηγήσει το πάλεμά του ή ήδη το γνωρίζετε μέσα στις σελίδες του «Σέρρα». Η ζωή του, πάντως, και όλες οι ζωές των ηρώων αυτού του μυθιστορήματος είναι άκρως περιπετειώδεις. Το απρόσμενο καραδοκεί σε κάθε βήμα. Οι συγκινητικές στιγμές εναλλάσσονται με την αγωνία, τον φόβο και το άγνωστο.».
Στη συνέχεια, ο κ. Καλπούζος αναφέρθηκε σε γενικές γραμμές στο περιεχόμενο του μυθιστορήματος, τόνισε μεταξύ άλλων ότι όλα όσα προσδιορίζουν την τέλεση γενοκτονίας συντελέστηκαν στην περίπτωση του Πόντου, επισήμανε μεταξύ άλλων πως: «Κάπου στο μυθιστόρημα αναφέρεται η φράση: «Κοιτάς μπροστά όταν δεν ξεχνάς από πού έρχεσαι.». Αυτός είναι και ο σκοπός της εν λόγω έκδοσης: Να μην ξεχάσουμε. Εάν στόχος μας μέσω της αναγνώρισης της Γενοκτονίας είναι να υψώσουμε το μίσος απέναντι στον τουρκικό λαό, τότε τραβάμε σε λάθος πορεία. Αυτό φαίνεται και μέσα από το «Σέρρα, η ψυχή του Πόντου», το οποίο πάνω από όλα είναι ένα ανθρωπιστικό και ουμανιστικό βιβλίο. Αυτή του η πτυχή συμπυκνώνεται σε μια από τις τελευταίες παραγράφους, που λέει: «Ο Φεϊζέλ Κιουλκάν ήταν εκατό τοις εκατό Τούρκος και άνθρωπος. Ο κριτόδημος εκατό τοις εκατό Έλληνας, κακοήθης και αχρείος. Ρώσος και Τούρκος και κτήνος ο Χαμζά Χαφίζ. Ρωμιός κι άνθρωπος ο Όμηρος Σεμενιάδης, ο νονός και θετός μου πατέρας, για χάρη του οποίου πήρες και τα’ όνομά σου. Ρώσος, τομάρι και κάθαρμα ο Ρούρικ. Ιταλός και άνθρωπος ο Βερονέζι, Λαζός, άθλιος, απόβρασμα και μακελάρης ο Τοπάλ Οσμάν. Απ’ τους μεν και τους δε, διαλέγω τους ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής.».», και ολοκλήρωσε λέγοντας πως: «Και να κλείσω αυτή τη σύντομη ομιλία μου με τη φράση ενός ήρωα του βιβλίου, που λέει: «Αν το καλοσκεφτείς, δεν υπάρχει μεγαλύτερη επαναστατική πράξη από την ανθρωπιά.».
Επίσης, εκτεταμένα αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασαν με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο οι διακεκριμένοι ηθοποιοί κ.κ. Βέρα Κρούσκα και Τάσος Νούσιας, καθώς και ο συγγραφέας του βιβλίου, την εκδήλωση πλαισίωσαν μουσικά οι κ.κ. Ηλίας Υφαντίδης, Χρήστος Τσιαμούλης και Παναγιώτης Τοπαλίδης, κι ακόμη στην παρουσίαση ποντιακών χορών συμμετείχαν μέλη του χορευτικού και μουσικού τμήματος του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται – Κομνηνοί», οι οποίοι απέσπασαν το θερμό χειροκρότημα των πολυπληθώς παρευρισκομένων.
Τέλος, οφείλουμε να επισημάνουμε πως στο παρασκήνιο της μυθοπλασίας του συγκεκριμένου βιβλίου ιχνογραφείται ο Πόντος μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών∙ η ομογενοποίηση των φυλών με συνδετικό κρίκο μα και άλλοθι τη θρησκεία∙ ο φόβος, η μισαλλοδοξία και ο εθνικισμός που ενσπείρουν οι Νεότουρκοι και στη συνέχεια οι Κεμαλιστές∙ η καθημερινή ζωή τα πρώτα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης∙ οι διώξεις των Ελλήνων επί Στάλιν∙ τα στρατόπεδα εργασίας στη Σιβηρία και οι στέπες του Καζακστάν με αφόρητους καύσωνες το καλοκαίρι και σφοδρό ψύχος τον χειμώνα∙ οι πόθοι, τα πάθη κα τα δεινά των Ποντίων. Κι όλα, μέσα από το πολυσχιδές ταξίδι που γράφει η ζωή και το ταξίδι που γράφεται για τη ζωή, να φαντάζουν φλόγες και κινήσεις του ποντιακού χορού σέρρα, του χορού της φωτιάς.
Παναγιώτα Σούγια
