Το βράδυ της Τετάρτης (19/6), στον χώρο της Εργατικής Λέσχης Νέας Ιωνίας – «υδραγωγείο», πραγματοποιήθηκε μια ενδιαφέρουσα ομιλία του Ψυχιάτρου κ. Θεόδωρου Μεγαλοικονόμου για το διαβόητο Ψυχιατρείο Λέρου, καθώς και για το βιβλίο του, με τίτλο: «ΛΕΡΟΣ. Μια ζωντανή αμφισβήτηση της κλασικής Ψυχιατρικής», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Άγρα».
Ο κ. ΜΕΓΑΛΟΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την προβολή ενός σχετικού βίντεο και αμέσως μετά ο κ. Μεγαλοοικονόμου ανέφερε πως: «Έχοντας δουλέψει εκεί εννέα χρόνια, πραγματικά αισθάνομαι πολύ άσχημα να ταυτίζεται το όνομα του νησιού με το κακό όνομα της Ψυχιατρικής και του κράτους, γιατί τι κράτος και η Ψυχιατρική το έκαναν αυτό στη Λέρο, γιατί εκεί βρήκαν τον κατάλληλο χώρο για να εφαρμόσουν τις συγκεκριμένες πρακτικές τους.», κι ακόμη διευκρίνισε πως: «Πιστεύω ότι το θέμα της Λέρου παραμένει επίκαιρο, όχι μόνο γιατί τώρα είναι τόπος εγκλεισμού, στρατοπεδοποίησης των προσφύγων, πάλι στους ίδιους χώρους που ήταν και οι ψυχικά ασθενείς, αλλά και επειδή η Ψυχιατρική, κι εκεί είναι το μεγάλο θέμα, και στο οποίο θα επιμείνουμε περισσότερο σήμερα, έχει αλλάξει την εξωτερική της μορφή, τον τρόπο που εμφανίζεται προς τα έξω, που ασκείται, αλλά και την ουσία της. Μπορεί τώρα το σύστημα να μη δέχεται να εμφανιστεί με ιδρύματα τύπου Λέρου. Ένας από τους λόγους δεν είναι διότι ξαφνικά αγάπησε τους ασθενείς, αλλά γιατί του είναι πολύ δαπανηρό, του κοστίζει. Προτιμάει να έχει αυτούς που δεν φαινόντουσαν πίσω από τα τείχη του ασύλου να είναι οι αφανείς, οι αόρατοι, μέσα στην πόλη. Ένα μεγάλο μέρος των αστέγων, των αποκλεισμένων μέσα στην κοινωνία είναι ψυχικά ασθενείς.».
Στη συνέχεια, ο κ. Μεγαλοοικονόμου αναφέρθηκε στο χρονικό του Ψυχιατρείου της Λέρου, ως μέρος της Ψυχιατρικής στη χώρα μας, και ακόμη υπενθύμισε το πως βγήκε στην επιφάνεια το ζήτημα, κι ακόμη επικεντρώθηκε στη γενικότερη κατάσταση της Ψυχιατρικής και των Ψυχιατρείων στην Ελλάδα από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι και σήμερα.
Επίσης, ο κ. Μεγαλοοικονόμου τόνισε μεταξύ άλλων πως: «Η επιλογή της μεταφοράς των ψυχικά ασθενών από άλλα ψυχιατρεία της χώρας στη Λέρο γινόταν με κριτήριο την επισκεψιμότητα στους ασθενείς, αρχικά αν δεν τους είχε επισκεφτεί κανείς επί δύο χρόνια και στη συνέχεια επί έναν χρόνο.», περιέγραψε συνταρακτικά περιστατικά από την περίοδο που ο ίδιος εργάστηκε στο Ψυχιατρείο της Λέρου, αναφέρθηκε στις άθλιες συνθήκες που νοσηλεύονταν οι ασθενείς συνάνθρωποί μας και κατόπιν διευκρίνισε μεταξύ άλλων πως: «Η θεσμική Αριστερά, δεν ασχολήθηκε με το θέμα τι είναι η Ψυχιατρική, τι είναι οι διάφορες μικροεξουσίες μέσα στην κοινωνία που ζούμε. Τι σημαίνει η ψυχιατρική καταστολή; Τι σημαίνει να θέλω την άλλη κοινωνία και, ταυτόχρονα, το Ψυχιατρείο που δένει, καθηλώνει κ.ο.κ.. Μήπως κάτι μας λείπει πάνω σ’ αυτούς τους προβληματισμούς και θα πρέπει αν τους δούμε τον καθένα πάνω στην ιδιαιτερότητά του; Τι πάει να πει οικογένεια ψυχικά ασθενών, τι πάει να πει νοσοκομείο, τι πάει να πει ψυχιατρείο και Ψυχιατρική ιδιαίτερα;».
Ακολούθως, ο κ. Μεγαλοοικονόμου επισήμανε μεταξύ άλλων πως: «Η Λέρος έχει στιγματιστεί από αυτό το πράγμα. Βασιλικές τεχνικές σχολές, ψυχιατρείο, πολιτικοί κρατούμενοι της χούντας. Και εκεί που νομίζαμε πως είχε τελειώσει πια, πως εγκαταλείφθηκε, από το ’16 έχουμε το «Hot Spot», εδώ στον ίδιο χώρο.», μίλησε για τη σημερινή κατάσταση στους χώρους του Ψυχιατρείου της Λέρου και ακόμη διευκρίνισε μεταξύ άλλων πως: «Αυτό που έγινε είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια δεν άλλαξε το σύστημα λειτουργίας των υπηρεσιών ψυχικής υγείας σ’ αυτή τη χώρα. Υπάρχει ένας αριθμός, ένας μόνο φτάνει, για να δείξει αυτό το πράγμα. Το 65% των εισαγωγών για νοσηλεία σε ψυχιατρικές μονάδες είναι ακούσιες, με εισαγγελέα, αστυνομία και χειροπέδες. Τόσο ήτανε και ίσως λίγο λιγότερο και πριν ξεκινήσει η λεγόμενη μεταρρύθμιση. Αν στοιχειωδώς είχε αλλά κάτι, θα είχε μειωθεί ο αριθμός των ακούσιων νοσηλειών. Αυτό που έγινε στην πραγματικότητα είναι μια μεταστέγαση των ασθενών απ’ τα Ψυχιατρεία σε ξενώνες και οικοτροφεία στην κοινότητα. Και ένα μεγάλο κομμάτι έχει δοθεί σε Μ.Κ.Ο..».
ΒΙΝΤΕΟ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ
Αμέσως μετά προβλήθηκε το δεύτερο μέρος του αποκαλυπτικού βίντεο και η εκδήλωση συνεχίστηκε και ολοκληρώθηκε με μια ενδιαφέρουσα εποικοδομητική συζήτηση ανάμεσα στον ομιλητή και αρκετούς εκ των παρευρισκόμενων στο ακροατήριο.
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Σε ό,τι αφορά στο συγκλονιστικό βιβλίο του κ. Θεόδωρου Μεγαλοικονόμου, με τίτλο: «ΛΕΡΟΣ. Μια ζωντανή αμφισβήτηση της κλασικής Ψυχιατρικής», οφείλουμε να επισημάνουμε πως αποτυπώνει τον πλούτο μιας προσωπικής και στην ουσία συλλογικής ιστορίας ζωής, αυτής του συγγραφέα, ενάντια σε συμβατικούς θεσμούς, όπως στο Δαφνί ή στη Λέρο, αλλά και την επινόηση και δημιουργία νέων θεσμών και πρακτικών, όπως το Κοινοτικό Κέντρο Ψυχικής Υγείας των Αγίων Αναργύρων και η δουλειά στην κοινότητα.
Επίσης, ο συγγραφέας μεταξύ άλλων αποτυπώνει ένα σύμπλεγμα κοινωνικο-επιστημονικών διεργασιών, θεωρητικών αναζητήσεων και κυρίως πρακτικών και παρεμβάσεων θεωρητικής και έμπρακτης ακύρωσης της κλασικής Ψυχιατρικής, καθώς και της παράλληλης δρομολόγησης της διαδικασίας αποϊδρυματοποίησης, με παραδειγματική αφοσίωση, υπέρ μιας πληθυσμιακής ομάδας από τα μεσαία και κατώτερα, κυρίως, οικονομικά στρώματα. Δηλαδή, υπέρ της αποκατάστασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε έναν πληθυσμό που, αφού διαγνώσθηκε, ταξινομήθηκε με βάση τα αντίστοιχα ταξινομικά συστήματα, σύμφωνα με όλους τους αμφιλεγόμενους τύπους της κλασικής Ψυχιατρικής, κρίθηκε επικίνδυνος προκειμένου να νομιμοποιηθεί ο εγκλεισμός του σε χώρους απομόνωσης, άσκησης βίας, αλλά διαχρονικά και σε χώρους κοινωνικού και φυσικού θανάτου για χιλιάδες συνανθρώπους μας: στα Ψυχιατρεία.
Μάλιστα, ο συγγραφέας επιλέγει να εκθέσει τη διαχρονική αυτή εμπειρία, θεωρητικά και πρακτικά, σε μία ιστορική στιγμή όπου η καπιταλιστική κρίση και η εφαρμοζόμενη πολιτική από τις μνημονιακές κυβερνήσεις και την Ευρωπαϊκή Ένωση οδηγούν νομοτελειακά στη φτωχοποίηση -όχι μόνο εκατομμυρίων Ελλήνων, αλλά και προσφύγων και μεταναστών-, στην πρόκληση βίαιων βιογραφικών ρωγμών, όπως στην επιβάρυνση των συνθηκών ζωής, της προσωπικής και ψυχικής υγείας. Μια στιγμή επίκαιρη όσο ποτέ.
Παναγιώτα Σούγια
