Η Εργατική Λέσχη Ν. Ιωνίας μάς έχει συνηθίσει σε ενδιαφέρουσες εκδηλώσεις με μια πολυσχιδή δραστηριότητα που αγγίζει πολλές πτυχές της πολιτιστικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής της πόλης μας. Στις 25/6 στη δροσερή ταράτσα της είχαμε τη ευκαιρία να παραστούμε στην παρουσίαση ενός εξαιρετικού βιβλίου του δημοσιογράφου κ. Νάσου Μπράτσου με τίτλο. «Σπορ και Κοινωνικές Αντιστάσεις, Μεσοπόλεμος, Κατοχή, Δικτατορία, Μεταπολίτευση» (εκδόσεις Νότιος Άνεμος).
Ο Νάσος Μπράτσος σ’ αυτό το δεύτερό του βιβλίο συνεχίζει μια ερευνητική εργασία μοναδική στο είδος της παρουσιάζοντας τον αθλητισμό και κυρίως το ποδόσφαιρο ως πεδίο αντίστασης απέναντι σε ανελεύθερα καθεστώτα. Ο συγγραφέας στην παρουσίασή του, με τη συνοδεία αρχειακού υλικού, φώτισε άγνωστες πτυχές μιας χρονικής διαδρομής από τον μεσοπόλεμο και την επώαση του φασισμού στη χώρα μας, την κατοχή, τη χούντα, έως τη μεταπολίτευση. Με ιστορικές αναφορές μάς ξενάγησε σ’ έναν ξεχασμένο αθλητισμό, των λαϊκών τάξεων, των εργατικών σωματείων και της νεολαίας που βιώνουν το ποδόσφαιρο σαν παιχνίδι, που διασκεδάζουν μαζί του, αντιστέκονται σε ολοκληρωτισμούς, παράγουν πρότυπα ενός άλλου τρόπου ζωής, όπου η φτώχια συνάδει με την τιμιότητα, την περηφάνια και την ελευθερία.
Ο αναγνώστης μέσα από το βιβλίο θα περπατήσει σε δύσβατους χρόνους, θα αντιληφθεί τον αθλητισμό και το ποδόσφαιρο ως μια ευκαιρία αλληλεγγύης και αντίστασης μ’ έναν ρομαντισμό μιας άλλης εποχής που δεν θυμίζει τη σημερινή δυσοσμία στο χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού. Θα γνωρίσει μέσα από ιστορικές αναφορές και συνεντεύξεις τεκμηριωμένα στοιχεία, ανθρώπους και γεγονότα που θα έμεναν κρυφά αν ο ακούραστος Νάσος Μπράτσος δεν τα αποκάλυπτε με μια εξαιρετική δημοσιογραφική εμμονή και υπομονή. Μια έρευνα που συνεχίζεται και θα πρέπει να αναδειχτεί η σπουδαιότητά της σε όλο της το εύρος.
Στην παρουσίαση συμμετείχε και ο παλαίμαχος ποδοσφαιριστής κ. Νίκος Μάλλιαρης. Με λόγο αυθόρμητο, αφοπλιστικό, ανέπτυξε τη δική του οπτική για το ποδόσφαιρο, ενός χώρου που όπως είπε η Αριστερά δεν το έχει ερευνήσει δεν έχει εμβαθύνει στη μοναδική του δυνατότητα να είναι ένα άθλημα που συγκινεί τα πλήθη, που αγγίζει ανθρώπους και ειδικότερα τις λαϊκές τάξεις.
Ο κ. Μάλλιαρης αναφέρθηκε στην ίδρυση του ΠΣΑΠ (Πανελλήνιος Σύνδεσμος Αμειβομένων Ποδοσφαιριστών), στην πέρα από κόμματα συνδικαλιστική του δράση, στη νοοτροπία των μεγάλων αθλητών μιας άλλης εποχής με αξίες και κύρος. Ο ομιλητής προσέγγισε το ποδόσφαιρο από μια άλλη διάσταση αυτήν που βρίσκεται στον αντίποδα της σημερινής εποχής των οπαδικών στρατών και της βίας, των επιχειρηματικών και πολιτικών συμφερόντων που κρύβονται πίσω από το ποδόσφαιρο, μίλησε ουσιαστικά για ένα ποδόσφαιρο που ενώνει παρά διχάζει.
Η παρουσίαση ολοκληρώθηκε με μια ενδιαφέρουσα συζήτηση που έδωσε τη δυνατότητα στους ομιλητές να αναφερθούν σε περισσότερες λεπτομέρειες.
Βασίλης Μαγκαναδέλλης
Σημεία από τον πρόλογο του βιβλίου
Σέντρα λοιπόν σε άλλο ένα βιβλίο (το δεύτερο που γράφω) για τον αθλητισμό και την αξιοποίησή του σε διάφορες εποχές και για καλό και για κακό. Και για να στηριχτούν ανελεύθερα καθεστώτα και τα συμφέροντα που πάντα βρίσκονται πίσω από αυτά, αλλά και για να ξεπηδήσουν συλλογικές δημιουργικές προσπάθειες και αντιστάσεις από τη βάση του αθλητισμού, τους απλούς καθημερινούς ανθρώπους. Η δημοφιλία των σπορ, πάντα τα έκανε ελκτικά σε όσους επιχειρούσαν να αξιοποιήσουν κάθε πρόσφορο μέσο για προπαγανδιστικούς σκοπούς ειδικά σε περιπτώσεις απολυταρχικών καθεστώτων.
…Οι ιστορικές περίοδοι που αναφερόμαστε παρουσιάζουν ανισομέρειες ως προς τον τίτλο του βιβλίου. Αλλού υπήρξαν κοινωνικές αντιστάσεις στο χώρο του αθλητισμού (πχ μεσοπόλεμος, κατοχή) και αλλού πλήρης και εκκωφαντική έλλειψή τους (περίοδος δικτατορίας).
…Το κίνημα του εργατικού αθλητισμού γεννήθηκε στις αρχές του 1900 στις εργατουπόλεις και τις γειτονιές τους σε όλη την Ευρώπη και αρχικά στελεχώθηκε από εργατικές παρέες που έφτιαχναν ομάδες κυρίως στο ποδόσφαιρο, αλλά και σε άλλα σπορ για να αθληθούν – ψυχαγωγηθούν. Το ανέκοψε βίαια ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, και στη χώρα μας προσθέστε τους Βαλκανικούς πολέμους και τη Μικρασιατική καταστροφή. Ονομάστηκε έτσι γιατί προήλθε από εργατογειτονιές στις οποίες συγκεντρώνονταν τότε το εργατικό δυναμικό για να πιάσει δουλειά, σε ένα περιβάλλον βιομηχανοποίησης….
…Πρέπει να τονίσουμε τη σημαντική συμβολή των Μικρασιατών προσφύγων στην αναγέννηση του αθλητισμού, αφού είχαν ιδιαίτερα ανεπτυγμένη αθλητική κουλτούρα και σημαντικά σωματεία πριν πάρουν το δρόμο της προσφυγιάς. Στόχος των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και της ελληνικής, ήταν να προσεταιριστούν μέσω της δημοφιλίας των σπορ, τη νεολαία .
… Ακολούθησε στη χώρα μας μία σκληρή μεταπολεμική – μετεμφυλιακή περίοδος που η κορύφωσή της, πριν περάσουμε στη λεγόμενη εποχή της Μεταπολίτευσης, ήταν η επταετής δικτατορία. Και εκεί είχαμε απόλυτα οργανωμένη και συνειδητή προσπάθεια των δικτατόρων να αξιοποιήσουν τον αθλητισμό, αλλά και να μην επιτρέψουν στο εσωτερικό του να αναπτυχθούν αντιδικτατορικές δραστηριότητες. Φαίνεται είχαν πάρει το μάθημα από την περίοδο της κατοχής.
