Συνέντευξη με τον ΧΑΡΗ ΣΑΠΟΥΝΤΖΑΚΗ
κ. Σαπουντζάκη, η Ένωση Σπάρτης διαθέτει Λαογραφικό και Ιστορικό Μουσείο. Πώς συγκεντρώσατε το υλικό σας και πώς έγινε η συντήρηση, αποκατάσταση αυτού του υλικού. Ποια είναι η ανάπτυξή του σήμερα;
Πρώτα απ’ όλα θέλω να συγχαρώ τους υπεύθυνους της “ΙΩΝΙΚΗΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗΣ” για την καινούργια έκδοση του “ΠΑΝΟΡΑΜΑΤΟΣ”. Με τα ενδιαφέροντα αφιερώματά του αποτελεί πάντοτε μια ουσιαστική πρόταση και μια καλοδεχούμενη παρέμβαση στα πολιτιστικά πράγματα της πόλης μας. Το Λαογραφικό υλικό, με βάση το οποίο συγκροτήθηκε το “Μουσείο Ενθυμημάτων” της Ενώσεως Σπάρτης, συγκεντρώθηκε σιγά σιγά, εδώ και τέσσερις περίπου δεκαετίες με τις προσφορές ενθυμημάτων των συμπατριωτών μας (φωτογραφίες, πιστοποιητικά, αποδείξεις, συμβόλαια, ημερολόγια, επιστολές αλλά και κώδικες εκκλησιαστικοί, τεμάχια τέμπλων, αντικείμενα καθημερινής ζωής, σχέδια χαλιών, εξαρτήματα εργαλείων, κεντήματα κλπ.) αλλά και φίλων που κατάγονταν από άλλες πολιτείες της Ανατολής. Υλικό όχι ίσως πλούσιο, αφού είναι γνωστό το πώς έφτασαν στην Ελλάδα ως πρόσφυγες οι συμπατριώτες μου, όμως πολύτιμο. Το να δώσει ο πρόσφυγας το μοναδικό του κομμάτι, που μπόρεσε να φέρει κυνηγημένος από την πατρίδα, είναι από μόνη της μια συνταρακτική γι’ αυτόν πράξη αποχωρισμού. Το υλικό αυτό τοποθετήθηκε σε προθήκες, με την προσπάθεια να υπάρχει θεματική ενότητα, ενώ πολλές φωτογραφίες αφού έγιναν κάδρα αναρτήθηκαν στον ειδικό χώρο στο αριστερό μέρος της Αίθουσας Εκδηλώσεων της Ενώσεως Σπάρτης (Αλατσάτων 27). Ήδη όμως από τη δημιουργία του “Πνευματικού Κέντρου” της Ενώσεως (αρχές δεκαετίες του ΄80) η προσπάθεια προχώρησε και στη συγκέντρωση υλικού που αναφερόταν στην ιστορία της Νέας Ιωνίας (της πολιτείας δηλαδή που θεμελίωσαν στα 1923 οι Σπαρταλήδες). Έτσι, συγκεντρώθηκαν φύλλα όλων σχεδόν των τοπικών εφημερίδων (από το 1925 έως τις μέρες μας), των περιοδικών αλλά και βιβλία που εκδόθηκαν από Ιωνιώτες, καθώς και φωτογραφικό υλικό από παλιές εκδηλώσεις από τις όψεις της πόλεως στο διάβα των 10ετιών κλπ. Σήμερα, το “Μουσείο Ενθυμημάτων” της Ενώσεως ασφυκτιά. Θέλει παραπέρα χώρους και επιστημονικότερη οργάνωση, ώστε να γίνει ακόμη περισσότερο προσπελάσιμο και χρηστικό, καθώς οι προσφορές ενθυμημάτων και μουσειακού υλικού συνεχίζονται, ενώ τώρα πια γίνονται και αγορές και το ενδιαφέρον σχολείων, οργανώσεων, μεμονωμένων πολιτών να το επισκεφτούν αυξάνεται συνεχώς.
κ. Σαπουντζάκη, είσαστε πρόεδρος της Ένωσης Σπάρτης με πολυετή συμμετοχή στο πνευματικό γίγνεσθαι της Ν. Ιωνίας. Από αυτή σας την εμπειρία, ποια η προσφορά, το έργο και οι αξίες που καλλιέργησαν οι Σύλλογοι στο πολιτιστικό τοπίο της πόλης;
Ερώτηση κρίσιμη. Επιβιώνουν σήμερα στη Ν. Ιωνία πολύ λιγότεροι, απ΄όσους θα αναλογούσαν, σύλλογοι – σωματεία που ως πρώτο ζητούμενό τους έχουν την οργάνωση και προσφορά “πολιτιστικών” αγαθών. Οι άνθρωποι που τους διοικούν δίνουν πολλά, δίνουν την ψυχή τους. Δεν είναι πάντα όλοι κάτοχοι υψηλού βαθμού παιδείας. Τους λείπουν και τα χρήματα, τους λείπουν και οι χώροι (οι σύγχρονοι και λειτουργικοί χώροι). Κι εδώ θα μπορούσε να διερωτηθεί κανείς: τι κάνει ο Δήμος; Που και οργανωμένο Νομικό Πρόσωπο διαθέτει και πόρους και χώρους; Πολλές φορές στο παρελθόν, ως αντιδήμαρχος και Πρόεδρος του Πνευματικού Κέντρου, είχα εκθέσει την παθογένεια αυτών των Νομικών Προσώπων. Συγκροτούνται διοικητικά με κριτήρια παραταξιακά, με αποτέλεσμα να μη μετέχουν οι καταλληλότεροι άνθρωποι και λειτουργούν με την τρέχουσα αντίληψη των μετακλήσεων διαφόρων θιάσων και συγκροτημάτων, που αφού είχαν κλείσει τον όποιο κύκλο τους στην Αθήνα κάνουν και τις λεγόμενες “αρπαχτές” τους στην Περιφέρεια. Οι όποιες αξιόποινες προσπάθειες οργάνωσης ουσιαστικής πολιτιστικής παρέμβασης στην πόλη (Εκδόσεις, Πινακοθήκη, Θεατρικό Εργαστήρι, Χορευτικό Εργαστήρι, Χορωδία, Συγκρότημα κλπ.) δεν προχωρούν, δεν ανανεώνονται, δεν “κερδίζουν” έδαφος. Οπωσδήποτε οι Σύλλογοι της Ν. Ιωνίας προχωρούν μόνοι τους και συνεχίζουν την προσπάθεια. Και μόνο για το λόγο των πολλαπλών δυσκολιών που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν τους αξίζει έπαινος. Κουβάλησαν στους ώμους βαριά κληρονομιά αξιακού φορτίου.
Υπάρχουν κοινά στοιχεία ανάμεσα στην πορεία της Ν. Ιωνίας σαν ιστορικό, πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό γίγνεσθαι και την πολιτιστική της πορεία;
Η Ν. Ιωνία αναπτύχθηκε σε δύο επίπεδα κοινωνικοοικονομικά: της προσφυγιάς και της εργατιάς στην αρχή, της μικτής καταγωγής κατοίκων και της επιχειρησιακής (κυρίως εμπορικής) δράσης αργότερα. Ο αρχικός κοινωνικοοικονομικός ιστός μετά το 1960 σχίστηκε. Η πολιτεία έχασε την ιδιαιτερότητά της, την προσωπικότητά της. Παρέμεινε πολιτεία με αριστερό ή φιλοαριστερό προσανατολισμό κι είναι το μόνο που ως πριν από λίγα χρόνια κρατούσε ως συνεκτικό ιστό των 10ετιών της, όμως αλλοτριώθηκε, μπερδεύτηκε σε όλα τα’ άλλα. Ανάλογη ως ένα βαθμό κι η αντίστοιχη πολιτιστική της πορεία. Στη θέση του Φιλήντα, του Σημηριώτη, του Κόντογλου, του Γεραλή, του Καμπούρογλου, του Άκη Σμυρναίου, του Μηλιώρη, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Δημ. Δούκαρης, ο Βασίλης Μπατζόγλου, ο Γιώργος Μιχαηλίδης, ο Βασίλης Βασιλειάδης, ο Βάσος Βογιατζόγλου, ο Νίκος Κακαδιάρης, ο Νίκος Μπεζαντάκος και τόσοι άλλοι. Πρώτα όλοι μικρασιάτες, μετά μισοί – μισοί: λογοτέχνες, εικαστικοί, του θεάτρου, της επιστήμης.
Υπάρχει πολιτιστική κρίση σήμερα στην πόλη μας; Αν ναι, πού οφείλεται; Κι επομένως τι χρειάζεται να γίνει;
Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι δύσκολη. Ναι, υπάρχει. Ήδη αυτός που διάβασε με προσοχή τις προηγούμενες απαντήσεις στα ερωτήματά σας έχει και τους λόγους της κρίσης. Βέβαια το να αναγνωρίζουμε μια πραγματικότητα είναι ίσως το ευκολότερο (αν και όχι πάντα). Το δέον γενέσθαι είναι εκείνο που μετράει. Νομίζω ότι κανείς θα πρέπει ν’ αρχίσει από ψηλά, από το Δήμο και την Πολιτεία. Η Ν. Ιωνία έχει λίγους σωστούς χώρους Πολιτισμού. Έχει λίγα Νομικά Πρόσωπα (Πνευματικό Κέντρο – Ίδρυμα Τ. Σινόπουλου – σωματεία) που προσφέρουν πολιτισμό κι ακόμα λιγότερα στελέχη – στελέχη με πλήρη επάρκεια εννοώ. Όμως, έχει, όπως και παλιά, πολλούς ανθρώπους των Γραμμάτων και των Τεχνών, με έργο, προσφορά, μεράκι.
Καιρός να δραστηριοποιηθούν , να πάρουν πρωτοβουλίες. Με μια απαραίτητη προϋπόθεση: να μη περισσέψουν οι εγωισμοί και οι πρωτοκαθεδρίες. Από τα “πρώτος μεταξύ ίσων” χορτάσαμε. Ποιος θα τους οιστρηλατήσει; Παλιότερα προσπάθησε το Πνευματικό Κέντρο και ο Ιωνικός Σύνδεσμος. Κάτι έγινε στην αρχή. Μετά … σιωπή. Τώρα; Αυτό το πολυφορεμένο από το παρελθόν σύνθημα: “Η Ν. Ιωνία αξίζει καλύτερης τύχης” μας έρχεται γάντι εδώ. Πράγματι, ο “Πολιτισμός στη Ν. Ιωνία αξίζει να δει καλύτερες μέρες!” Πριν να γίνει η κατάσταση μη αναστρέψιμη …
