Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για την εποχική γρίπη και τον αντιγριπικό εμβολιασμό
Η γρίπη είναι μια μεταδοτική νόσος του αναπνευστικού συστήματος προκαλούμενη από τον ιό της γρίπης. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και άτομα που πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης. Οι περισσότεροι άνθρωποι όμως που θα νοσήσουν από γρίπη θα έχουν ήπια συμπτώματα και θα αναρρώσουν μέσα σε λίγες μέρες, χωρίς να χρειαστούν φαρμακευτική αγωγή (αντιικά φάρμακα).
Στους ανθρώπους μεταδίδεται μέσω της αναπνευστικής οδού, μέσω σταγονιδίων με τον βήχα ή το φτάρνισμα και την άμεση επαφή με μολυσμένες επιφάνειες.
Το στέλεχος της γρίπης που επικράτησε στη χώρα μας κατά την περίοδο 2018-2019 ήταν ο ιός γρίπης τύπου Α σε ποσοστό 98,7%. Όσον αφορά στους υπότυπους του ιού γρίπης 2 τύπου Α, κυκλοφόρησε κυρίως ο υπότυπος Α(H1N1)pdm09 (73,5%), επικρατώντας έναντι του Α(H3N2) (26,5%). Ο χρόνος επώασης είναι από 1 έως 4 ημέρες.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν
- πυρετό (διαρκεί από 1 έως 7 ημέρες)
- ρίγη
- ρινική συμφόρηση
- αδιαθεσία
- μυαλγίες
- άλγος στο κατώτερο θωρακικό τοίχωμα
- πονοκεφάλους
- ναυτία
- εμετούς και διάρροια
- πονόλαιμο
- βήχας
- ατονία
- σύγχυση
Υπάρχουν τεστ ανίχνευσης του ιού της γρίπης με δείγμα από τον φάρυγγα ή την ρινική κοιλότητα, με άμεσα αποτελέσματα (περίπου 15 λεπτά). Βέβαια υπάρχει και η πιο εξειδικευμένη και αξιόπιστη εξέταση PCR του φαρυγγικού επιχρίσματος στο εργαστήριο. Η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. Γι’ αυτό συστήνεται από τις κατευθυντήριες οδηγίες του ΚΕΕΛΠΝΟ ο εμβολιασμός κάθε χρόνο την περίοδο Οκτώβρη-Νοέμβρη με το αντιγριπικό εμβόλιο σε όσους ανήκουν στις παρακάτω ομάδες υψηλού κινδύνου:
1) Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω.
2) Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
- Άσθμα ή άλλες χρόνιες πνευμονοπάθειες
- Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
- Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
- Μεταμόσχευση οργάνων
- Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
- Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
- Χρόνια νεφροπάθεια
- Νευρολογικά -νευρομυϊκά νοσήματα
3) Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωίδες και θηλάζουσες
4) Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία
5) Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα) για τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης συνδρόμου Reye μετά από γρίπη.
6) Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας
7) Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν άτομα με υποκείμενο νόσημα που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης
8 )Οι κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές
9) Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.
Επιπρόσθετα ο εμβολιασμός συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης για άτομα για τα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως. Ο αντιγριπικός εμβολιασμός γενικά περιλαμβάνει 1 μόνο δόση του εμβολίου ετησίως , εκτός από ορισμένες περιπτώσεις.
Ο εμβολιασμός πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο, γιατί οι ιοί της γρίπης μεταλλάσσονται συνεχώς, και έτσι τα εμβόλια πρέπει να ανανεώνονται από τη μια εποχή στην άλλη προκειμένου να προσφέρουν προστασία κατά των πιο πρόσφατων και πιο συνηθισμένων κυκλοφορούμενων ιών και γιατί η προστασία από τον εμβολιασμό εξασθενεί με την πάροδο του χρόνου.
Τα άτομα που ανήκουν στις ομάδες αυξημένου κινδύνου συνιστάται να προσέρχονται έγκαιρα στις μονάδες υγείας με την έναρξη συμπτωμάτων για ιατρική διάγνωση και θεραπεία.
Αν κάποιος νοσήσει από τον ιό της γρίπης και παρουσιάζει ήπια συμπτώματα τότε η αντιμετώπιση είναι συμπτωματική (αντιπυρετικά –αναλγητικά, ξεκούραση και ανάρρωση κατ’ οίκον), ενώ αν ανήκει στην ομάδα υψηλού κινδύνου ή έχει έντονα συμπτώματα και εργαστηριακή επιβεβαίωση ότι νοσεί από τον ιό της γρίπης τότε η θεραπεία περιλαμβάνει και αντιϊκό (π.χ. Tamiflu). Είναι πολύ σημαντικό τα αντιικά να χρησιμοποιούνται νωρίς για τη θεραπεία της γρίπης σε άτομα πολύ άρρωστα από γρίπη και κινδυνεύουν από σοβαρές επιπλοκές, καθώς και σε περιπτώσεις που ο γιατρός θα το κρίνει απαραίτητο. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα αντιικά πρέπει να χορηγηθούν μέσα σε δύο μέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων. Εξακολουθεί όμως να υπάρχει όφελος αν χορηγηθούν μετά τις 2 πρώτες μέρες ειδικά σε άτομα που κινδυνεύουν από επιπλοκές.
Οσοι ήταν στον ίδιο χώρο με άτομα άρρωστα από γρίπη και ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου θα πρέπει να πάρουν αντιικά για προφύλαξη.
Θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για την προσωπική προστασία και τον περιορισμό της διασποράς των ιών:
- Να σκέπαζουμε το στόμα μας και τη μύτη κατά το βήχα ή το φτάρνισμα με χαρτομάντηλο
- Αν δεν έχουμε χαρτομάντηλο να μην χρησιμοποιούμε την παλάμη μας, αλλά την έσω επιφάνεια του αγκώνα.
- Να πλένουμε τα χέρια μας με σαπούνι ή με ειδικό αλκοολούχο διάλυμα ή μαντηλάκια εμποτισμένα με αλκοόλη.
- Όταν είμαστε εκτός σπιτιού σε περίοδο σοβαρών επιδημιών, να έχουμε μαζί μας αντισηπτικά μαντηλάκια.
- Όταν τα χέρια μας δεν έχουν πλυθεί να μην τα βάζουμε στο στόμα, τη μύτη ή τα μάτια.
- Να έχουμε καλή φυσική κατάσταση με ελαφρύ φαγητό (φρούτα, σαλάτες), άσκηση και επαρκή ύπνο.
- Σε περίοδο σοβαρών επιδημιών, να αποφεύγουμε τις περιττές κοινωνικές συναναστροφές.
Λάμπρου Χαράλαμπος
Ειδικός Παθολόγος
